W jednym z moich artykułów wyjaśniałam, czym jest dieta, a może nawet bardziej czym nie jest.
Teraz wzięłam na tapetę temat zdrowia. Niby każdy wie, czym jest zdrowie, więc może się wydawać, że po co o tym pisać?? Okazuje się, że nie jest to wcale takie oczywiste.
A więc czym jest zdrowie?
Pisząc o tematyce zdrowego stylu życia nie sposób pominąć wyjaśnienia, czym jest zdrowie. Wydaje się, że każdy z nas wie, czym ono jest. Najprościej mówiąc, to stan, kiedy jest się zdrowym, czyli nie jest się chorym, nic nam nie dolega, nic nas nie boli. Ale czy na pewno? Czy to wystarcza, żeby uznać się za osobę zdrową?
Chciałabym się tutaj chwilę zastanowić nad definicją zdrowia podaną przez Światową Organizację Zdrowia: „Zdrowie to całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagania”. Czyli zgodnie z tą definicją brak choroby to za mało, by mówić o zdrowiu. Nie bez powodu przytaczam tę definicję – porusza ona ważną kwestię. Mianowicie ta definicja zauważa, że mówiąc o zdrowiu nie można koncentrować się tylko na zdrowiu fizycznym, ale trzeba też brać pod uwagę aspekty psychiczne, a nawet socjologiczne. Niestety służba zdrowia zajmuje się przeważnie leczeniem ciała, zapominając o sferze mentalnej pacjenta. W myśl tej definicji zdrowie to prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, dobre samopoczucie, odpowiednia sprawność umysłowa, a także zdolność do nawiązywania i utrzymywania właściwych kontaktów z innymi ludźmi. Jak się można domyślić, spełnienie wszystkich tych kryteriów naraz jest trudne, bo praktycznie zawsze jesteśmy w stanie znaleźć coś, co stoi na przeszkodzie do osiągnięcia tak definiowanego zdrowia. Wystarczy, że jesteśmy smutni, ktoś nas zirytuje, krzywo na nas spojrzy, zepsuje się telewizor i nie możemy obejrzeć ulubionego programu etc. Jednak to, że w praktyce ciężko taki stan osiągnąć, nie oznacza, że nie warto do niego dążyć. Im będziemy bliżej tego ideału, tym lepiej.
Od czego zależy zdrowie?
Co w takim razie zrobić, by być zdrowym? Od czego zależy zdrowie i jak duży wpływ my sami na nie mamy? Najbardziej znaną koncepcją, która odpowiada na te pytania jest tzw. Paradygmat Lalonde’a (inaczej koncepcja pól zdrowia Lalonde’a czy koncepcja obszarów zdrowia Lalonde’a). Została ona opracowana w 1974 roku przez kanadyjskiego ministra zdrowia Marca Lalonde’a. Od tego czasu nieznacznie ewoluowała i aktualna wersja znajduje się chociażby w Narodowym Programie Zdrowia dla naszego kraju.
Zgodnie z tą koncepcją na zdrowie w największym stopniu (50%) ma wpływ styl życia. Na styl życia składa się właściwe odżywianie, aktywność fizyczna, nałogi, stres czy długość snu. Są to zatem te czynniki, na które mamy wpływ. Drugą składową jest środowisko i determinuje ono zdrowie w 20%. Pod tym pojęciem rozumiane jest środowisko fizyczne – czyli środowisko naturalne oraz stworzone przez człowieka – a także środowisko społeczne – czyli nasze codzienne życie, praca czy nauka. Na te aspekty mamy pewnie, ale ograniczony wpływ. Trzecią składową zdrowia są czynniki genetyczne (również 20%). Ten aspekt jest od nas całkowicie niezależny. Ostatnim elementem jest ochrona zdrowia, która determinuje nasze zdrowie zaledwie w 10%! Na opiekę zdrowotną również nie mamy wpływu. Tak więc proszę nie narzekać, że choroby w społeczeństwie są winą marnej służby zdrowia. Nasze zdrowie jest w naszych rękach i przede wszystkim to od nas samych zależy, czy będziemy zdrowi.
Podsumowując, osiągnięcie pełni zdrowia zgodnie z definicją WHO jest niezmiernie trudne. Warto jednak dbać o siebie, by być jak najbliżej tego idealnego stanu. Pamiętajmy, że w ponad 50% stan naszego zdrowia należy od nas. Możemy zrobić naprawdę wiele, żeby go poprawić. Należy prawidłowo się odżywiać, regularnie uprawiać aktywność fizyczną, zrezygnować z nałogów, unikać stresów i odpowiednio się wysypiać. Nie zapominajmy o zachowaniu równowagi między pracą i odpoczynkiem, znajdujmy czas na kontakty z innymi ludźmi. Dbajmy o naszą sferę fizyczną, psychiczną, emocjonalną i społeczną. Dzięki temu będziemy mogli cieszyć się długim, szczęśliwym życiem.
Źródła:
- red. Gawęcki J., Roszkowski W., Żywienie człowieka a zdrowie publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009
- Wysocki M. i Miller M., Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i Nowe Zdrowie Publiczne, Przegląd Epidemiologiczny 2003, nr 57, s. 505-512
- Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015, Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007
Skomentuj