Dietetyk dietetykowi nierówny. Są wśród dietetyków naprawdę świetni specjaliści, jak i osoby nie mające wiedzy ani kwalifikacji. Albo zwykli naciągacze, którym wcale nie zależy, żeby pomóc, tylko, żeby wcisnąć magiczną dietę i cudowny suplement. Są lepsi i gorsi. Tak, jak w innych zawodach.
Są lekarze z powołania, do których idzie się z przyjemnością po fachową pomoc. Są tacy, że po wyjściu i zamknięciu drzwi do gabinetu myśli się „Nigdy więcej”. Są fryzjerki, które potrafią wyczarować cuda na głowie, zrozumieć oczekiwania, wykorzystać wszystkie atuty włosów i zrobić fryzurę, w której będziemy czuć się świetnie. Są takie, które i tak obetną za dużo, choćby się dokładnie pokazało ile, które potrafią zrobić tylko jedną fryzurę i od których wychodzi się załamanym. Są specjaliści od naprawy pralki, którzy wykonają swoją robotę szybko i profesjonalnie, a pralka będzie jak nowa. Są tacy, co nie dadzą rady naprawić pralki, a przy okazji zepsują jeszcze piekarnik i lodówkę ?.
Słowem, we wszystkich profesjach trafiają się prawdziwi specjaliści, jak i marni „fachofcy”. Ten wpis nie ma na celu nikogo obrazić, tylko przestrzec przed pewnymi „cechami charakterystycznymi” nierzetelnych dietetyków. Czyli po czym poznać, że może warto zmienić dietetyka.
1. Dietetyk nie zdobywał swojej wiedzy zawodowej na studiach
Pierwsza kwestia to, czy dietetyk jest faktycznie dietetykiem. Bo to, że sam siebie tak nazwał jeszcze o niczym nie świadczy. Na chwilę obecną nie ma regulacji prawnych tego zawodu i każdy może nazywać siebie dietetykiem. Dietetyk to jest jednak zawód medyczny, idąc do dietetyka powierzasz mu swoje zdrowie, więc warto sprawdzić kwalifikacje takiej osoby. Dietą też można zaszkodzić! Pamiętam komentarz jednej lekarki na grupie zrzeszającej przedstawicieli zawodów medycznych, że bycie dietetykiem to żadna odpowiedzialność, że jak dietetyk źle wykona swoją pracę, to co najwyżej pacjent nie schudnie. No, jak to przeczytałam, to mi kopara opadła… Jak lekarze mają taką świadomość (a raczej jej brak) to co dopiero „zwykli” ludzie??
Dlatego apeluję: sprawdź wykształcenie osoby, do której wybierasz się po poradę. Osoby, które skończyły studia na kierunku dietetyka albo technologię żywności ze specjalizacją poradnictwo dietetyczne na pewno chętnie się taką informacją „pochwalą” na jakimś swoim profilu / stronie internetowej itp. Jeżeli ktoś skończył tylko kursy albo w informacjach o sobie nie pisze o ukończonych studiach, to warto być wobec takiej osoby podejrzliwym, można zawsze dopytać skąd czerpie wiedzę. Pewnie są osoby, które się ze mną nie zgodzą, że wykształcenie jest takie ważne, bo przecież dla kogoś zdrowe odżywianie może być pasją, sam się na ten temat uczy i ma ogromną wiedzę. Jasne, że są pasjonaci zafascynowani tematem i zdobywający wiedzę na własną rękę, ale ja i tak pozostanę przy swoim stanowisku, że jednak to powinna być osoba po studiach. Bo skoro jest takim pasjonatem, to co to dla niego za problem, żeby zrobić studia z tego zakresu? Insza inszość, że studia to nie wszystko, żeby być dobrym fachowcem i trafiają się osoby mające ukończone studia, u których w gabinecie lepiej się nie znaleźć. Dlatego też to nie jest jedyny warunek, są jeszcze inne rzeczy, które są wskazówką, czy trafiliśmy na dobrego specjalistę czy nie.
2. Na dzień dobry dostajesz torbę suplementów
To dieta czyli produkty spożywcze powinny być źródłem składników odżywczych, a nie suplementy. Są pewne suplementy, które są niezbędne np. witamina D w okresie jesienno-zimowym, a dla osób starszych przez cały rok, witamina B12 w przypadku osób na dietach roślinnych, czasami zasadna jest suplementacja żelaza czy innych składników. Ale są to konkretne, uzasadnione przypadki. Więc jeżeli dostajesz od dietetyka całą rozpiskę, co masz suplementować (a szczególnie jeżeli są to konkretne suplementy konkretnego producenta), to w Twojej głowie powinna zapalić się czerwona lampka. Dietetyk to nie jest „suplementator”, nie zajmuje się rozpisywaniem ani sprzedawaniem tysiąca suplementów. Dietetyk jak sama nazwa wskazuje zajmuje się dietą. A jeżeli twierdzi, że teraz to żywność jest taka wyjałowiona, że bez suplementów nie da się pokryć zapotrzebowania na składniki odżywcze, to najwyraźniej minął się z powołaniem.
3. Dietetyk nie spytał Cię o stan zdrowia, wyniki badań
Dietetyk zanim zacznie rozpisywać dietę, zalecenia czy układać jadłospis musi wypytać Cię o mnóstwo różnych rzeczy, w tym dokładnie przyjrzeć się Twojemu stanowi zdrowia. Bo to tylko z zewnątrz wygląda tak prosto, że ktoś Ci rozpisze, co masz jeść. Ale to „coś” co rozpisuje dietetyk to wypadkowa bardzo wielu różnych czynników, w tym związanych ze stanem zdrowia, o czym mówią m.in. wyniki badań. Takie najbardziej podstawowe wyniki badań dla dietetyka to morfologia krwi, lipidogram (cholesterol, triglicerydy, HDL, LDL), glukoza na czczo, TSH, badanie ogólne moczu. Nie są to skomplikowane badania i warto je sobie samemu robić regularnie dla sprawdzenia. Z drugiej strony dietetyk nie powinien też „przeginać”, dietetyk nie jest od diagnozowania chorób (aczkolwiek może trafnie naprowadzić na diagnostykę w kierunku pewnych dolegliwości), nie powinien zlecać mnóstwa skomplikowanych badań, które bardzo często pacjent musi robić na własną rękę, bo to przerost formy nad treścią i wykraczanie poza swoje kompetencje. Diagnozowaniem zajmują się lekarze, a nie dietetycy.
4. Dostajesz gotowy jadłospis wyciągnięty z szuflady
Tak jak pisałam we wcześniejszym punkcie, dieta to jest sprawa bardzo indywidualna, bo na finalny jadłospis składa się całe mnóstwo czynników. Więc gotowiec wyciągnięty z szuflady siłą rzeczy nie jest indywidualnie dopasowaną dietą. Równie dobrze można sobie kupić kolorowe pisemko dla kobiet i skorzystać ze znalezionej tam „cudownej” diety (może w pisemkach dla mężczyzn też są, ja się tam nie znam ?). Niektórzy dietetycy oferują gotowe zbilansowane jadłospisy ułożone przez nich samych, przeznaczone zazwyczaj dla osób zdrowych, ale wiadomo wtedy, że nie jest to rozpiska indywidualna i zawsze taka informacja przy tych jadłospisach się znajduje. Takie jadłospisy są też znacznie tańsze, bo nie są układane z myślą o konkretnej osobie. Natomiast jeżeli dostajesz taki jadłospis jako rzekomo dostosowany do Twojego przypadku (i oczywiście w cenie indywidualnego jadłospisu), to jest to zwykłe oszustwo. Dieta z szuflady powinna w tej szufladzie pozostać ?.
5. Jesteś otyły, a dostajesz dietę na 1000-1200 kcal
Zmaganie z nadmiarowymi kilogramami to najczęstszy powód wizyt u dietetyka. Jeżeli w takiej sytuacji dostajesz dietę na 1000, 1200 kcal, a czasami nawet mniej, to od takiego „specjalisty” lepiej trzymać się z daleka. Odchudzanie to nie głodówka! Stosowanie diet o tak niskiej kaloryczności nie jest drogą do trwałego pozbycia się nadmiernych kilogramów i nie ma nic wspólnego ze zdrowym odchudzaniem. Zbyt niska energetyczność diety wiąże się z dużym ryzykiem efektu jo-jo, tzw. spowolnieniem metabolizmu oraz niedoborami składników pokarmowych, które mogą objawiać się np. wypadaniem włosów, łamliwością paznokci, pogorszeniem stanu skóry, niedokrwistością i tak dalej, i tak dalej. Poza tym dieta to naprawdę nie jest katowanie się, skazywanie się (albo kogoś) na mękę. Dietetyk z racjonalnym podejściem do tematu na pewno nie zafunduje Ci takiego odchudzania z grubej rury.
6. Twój jadłospis jest monotonny
Masz rozpisane 5 posiłków, ale każdy posiłek to kurczak z ryżem i warzywami? Albo karczek na smalcu z pomidorem? Jajka z boczkiem? Albo jakieś inne równie „fantazyjne” kompozycje? W takiej sytuacji również powinna Ci się zapalić czerwona lampa ostrzegawcza. Jedzenie w koło Macieju tego samego to nie jest zdrowa, racjonalna i zbilansowana dieta. Raz, że czymś takim można się znudzić już po pierwszym dniu (jak wytrzymasz tydzień to szacun ?). Dwa, jedną z podstawowych zasad zdrowego odżywiania jest urozmaicenie, ponieważ tylko urozmaicona dieta jest w stanie dostarczyć wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Przy monotonnej diecie niedobory gwarantowane. Już kiedyś pisałam na temat monodiet, więc nie będę się tutaj specjalnie powtarzać.
7. W jadłospisie wyeliminowano pewne produkty / grupy produktów bez powodu
Ostatnio bardzo modne stały się różne diety eliminacyjne, zwane przez niektórych dietetyków pieszczotliwie „dietami bezowymi”. Bezglutenowa, bezmleczna, bezlaktozowa, bezzbożowa i inne bez… Jeżeli masz alergie, nietolerancje, celiakię albo inne wskazania do wykluczenia pewnych produktów, to oczywiście powinieneś otrzymać dietę eliminującą jakieś konkretne pokarmy. Ale niestety wielu „dietetycznych szamanów” postanawia dietami bezowymi leczyć… wszystko.
Są fani „wyrzucania” z diety wszystkich produktów zawierających gluten, bo tak albo mleka i produktów mlecznych, albo osoby, które rozpisują w jadłospisie produkty bezlaktozowe, bo taka teraz moda. Są i tacy, którzy „wywalają” z jadłospisu wszystkie produkty zbożowe i ziemniaki („bo węglowodany tuczą!”) albo rośliny strączkowe („bo strączki są be! bo fitoestrogeny!”) albo owoce („owoce to cukier!”) i fani innych dziwnych, bezzasadnych wykluczeń. Albo niełączenia w jednym posiłku węglowodanów i białek (moje ulubione „uzasadnienie” jest takie, że białka są trawione w żołądku przez wiry lewoskrętne, a węglowodany prawoskrętne, więc jak je wymieszamy, to wiry się wzajemnie znoszą ?). Więc jak dostaniesz od dietetyka jadłospis, to przyjrzyj się, czy czegoś w nim nie brakuje, co być powinno. Pamiętaj, że masz prawo się dopytać, dlaczego jadłospis jest taki a nie inny, spytać, dlaczego jakieś produkty w nim nie występują. Jeżeli w odpowiedzi usłyszysz, że coś jest trucizną, szkodzi, zabija albo „dietetyk” zacznie Ci opowiadać o wirach w żołądku, to zrób minę w stylu „chyba cię poje%$#@” i zrezygnuj ze współpracy.
Specjalnie napisałam o „wyrzucaniu” bądź „wywalaniu” czegoś z jadłospisu w cudzysłowie, ponieważ niektórzy „specjaliści” naprawdę takich określeń używają. Jak słyszę czy widzę coś takiego, to dostaję skrętu wnętrzności. Dietetyk z racjonalnym podejściem do swojej pracy nie używa takich określeń, podobnie jak nie dzieli produktów na „dozwolone” i „zakazane”. Bo przecież wiadomo, że zakazany owoc smakuje najbardziej. To zero podejścia psychologicznego do tematu.
8. Dietetyk zaleca Ci odkwaszanie organizmu, oczyszczanie z toksyn, odgrzybianie
Kolejne bardzo modne obok diet bezowych są kuracje odkwaszające, oczyszczające itp. Jeżeli chodzi o odkwaszanie, to nasz organizm świetnie sobie radzi z utrzymaniem pH na właściwym poziomie, a jeżeli sobie nie radzi (czyli dochodzi do tzw. kwasicy albo zasadowicy metabolicznej), to jak najszybciej powinieneś znaleźć się na ostrym dyżurze. W takim stanie raczej nie poszedłbyś sobie na konsultację do dietetyka.
Jeżeli chodzi o oczyszczanie z toksyn, metali ciężkich, usuwanie jakiś toksycznych złogów zalegających w jelitach, to generalnie jest kolejny chwyt marketingowy. Za oczyszczanie naszego organizmu odpowiada wątroba jako narząd-strażnik, w którym wszystko co dostaje się do organizmu, musi przejść „kontrolę” oraz narządy, które biorą udział w wydalaniu niepotrzebnych i szkodliwych produktów na zewnątrz: nerki (z moczem), jelita (z kałem), skóra (z potem), płuca (z powietrzem). Faktem jest, że pewne szkodliwe substancje mogą się w naszym organizmie gromadzić. Faktem jest, że odpowiednią dietą możemy wspomóc pracę wątroby i innych narządów, a dodatkowo tak się odżywiać, żeby naszej wątrobie nie dokładać roboty. Ale nie jest prawdą, że wszyscy jak jeden mąż potrzebujemy cudownych oczyszczających kuracji dietetycznych czy oczyszczających suplementów. Nasz organizm cały czas zmaga się z różnych substancjami, które w niewielkich ilościach wcale mu nie szkodzą. Problemem jest, gdy jest ich za dużo, ale wtedy zazwyczaj konieczna jest interwencja medyczna a nie dieta.
Natomiast w kwestii odgrzybiania – a co ja klimatyzacja jestem, żeby mnie odgrzybiać??? A tak na poważnie, to mamy te grzyby cały czas w sobie i dopóki nasz układ odpornościowy pracuje prawidłowo, to trzyma je w ryzach. I znowu niebezpieczna dla zdrowia jest sytuacja, gdy jest ich za dużo i znowu konieczne jest udanie się do lekarza, a nie dietetyka. Dieta wspomaga leczenie kandydozy, ale sama nie wystarczy. A diagnozowanie kandydozy to zadanie dla lekarza, a nie dietetyka na podstawie objawów takich jak zmęczenie. Bo kto w dzisiejszych czasach nie jest zmęczony? ?
9. Dietetyk wykonuje Ci badanie żywej kropli krwi
I znowu jak bumerang wracamy do tego, że dietetyk nie jest od diagnozowania. Ale nawet bardziej istotne jest to, że tzw. badanie żywej kropli krwi to zwyczajne oszustwo. Prezydium Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych nazwało to delikatnie „usługami znachorskimi”. To, co rzekomo widać pod mikroskopem, wcale nie jest tym, co wykonujący badanie twierdzi. Pasożyty we krwi, kryształki metali ciężkich, grudki cholesterolu, bakterie i inne „ciekawe rzeczy” – tego wcale nie da się zobaczyć pod mikroskopem i często wcale nie mamy tego we krwi.
Po pierwsze zastanówmy się, po co by były badania w specjalistycznych laboratoriach, skoro wystarczy włożyć szkiełko z kroplą krwi pod mikroskop i wszystko widać? Na obecność pasożytów wykonuje się najczęściej badania kału, a najpowszechniej występujące pasożyty podczas swojego cyklu życiowego w ogóle nie dostają się do krwi. Żeby zobaczyć bakterie, trzeba je najpierw wybarwić i użyć bardzo dobrego mikroskopu albo wykonać posiew. Poza tym obecność bakterii we krwi to ciężki stan zagrażający życiu (słyszałeś zapewne o czymś takim jak sepsa?). Podobnie z grzybami – nie zobaczymy ich tak po prostu we krwi, a jeżeli faktycznie by tam były, to byś już dawno leżał w szpitalu a nie wybrał się do dietetyka. Cholesterol i metale ciężkie znajdują się we krwi w połączeniu z białkami, dlatego wcale ich nie widać, nie mają postaci kryształków, grudek i patrząc na krew pod mikroskopem wcale nie machają do Ciebie łapkami „hej, tu jestem! patrz!”. Więc już chyba rozumiesz, że takie badanie to tylko skok na kasę.
Poza tym dietetyk nie ma uprawnień do tego, żeby pobierać krew, więc nakłucie przez dietetyka to znowu wykraczanie poza jego kompetencje (ja tam nie mam nic przeciwko, nie lubię igieł ?). Dietetyk ewentualnie może wykonać Ci proste badanie poziomu cukru we krwi z użyciem glukometru, ale pod warunkiem, że sam nakłujesz sobie palec
10. Dietetyk nie ma dla Ciebie szacunku, obraża Cię
Uważam, że dietetyk, tak samo jak lekarz czy pielęgniarka, powinien być życzliwy, pełen empatii. To praca z ludźmi i dla ludzi, żeby im pomóc. Nie wyobrażam sobie, żeby dietetyk miał być niemiły, miał obrażać swoich pacjentów, „motywować” ich jakimiś obraźliwymi tekstami. Do napisania tego punktu natchnęło mnie czytanie historii osób, które borykają się z nadmierną masą ciała, o złośliwościach, jakimi byli „obdarzani” przez niektórych lekarzy i pielęgniarki. Szczerze mówiąc nie wiem, jak to jest w odniesieniu do dietetyków, nie spotkałam się z jakimiś historiami na ten temat, ale stwierdziłam, że nie jest to, niestety, wykluczone. Moim zdaniem niedopuszczalne jest traktowanie przez dietetyka swoich pacjentów w sposób złośliwy, obraźliwy, z brakiem szacunku. A także stawianie siebie w roli wielkiego guru, który coś karze zrobić, a czegoś innego zakazuje. Czy wymyślanie kar za zjedzenie czegoś „niedozwolonego” i inne tego typu sytuacje. Dietetyk powinien być wsparciem, pomocą, przyjacielem. Na równi z pacjentem, a nie ponad nim. Dlatego też dietetyk powinien posiąść pewną wiedzę i umiejętności z zakresu psychologii. Żeby być efektywnym specjalistą, a nie nadętym wywyższającym się gburem. Dlatego uważam, że jeżeli nie odpowiada Ci sposób bycia jakiegoś dietetyka, to możesz spokojnie poszukać takiego specjalisty, który będzie Ci odpowiadał.
Uff, trochę mi tego tekstu wyszło ?. Starałam się jednak, żeby czytanie było dla Ciebie przyjemne. I oczywiście wartościowe. Żebyś mógł świadomie wybrać dobrego specjalistę, który faktycznie Ci pomoże, który opiera swoją pracę o wiedzę potwierdzoną naukowo. Żebyś trafił na dietetyka z prawdziwego zdarzenia, któremu będziesz mógł powierzyć swoje zdrowie.
Zdjęcie w nagłówku: Designed by Freepik
Pozostałe zdjęcia na licencji CC0, pixabay.com.
Skomentuj